ABD, Avrasya'dan kendisine yönelen tehditlere karşın Karadeniz'de varlığını artırmaya çalışıyor. 11 Eylül sonrası terörle mücadele konseptinde değişikliğe giden ABD, önce Akdeniz’de başlatılan ‘Etkin Çaba Harekatı’nı Karadeniz’e genişletmeye çalıştı, ardından 2004 yılında Romanya ve Bulgaristan’ı NATO’ya alarak, bölgedeki gerginliğin fitilini ateşledi. 2008’deki Osetya krizi ve Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhakı, bölgede değişen dengelerin ve yükselen gerginliğin en somut göstergesi oldu. ABD’nin Gürcistan ve Ukrayna’daki hamlelerine karşı Rusların net cevaplar vermesi, NATO’nun vites yükseltmesini de tetikledi. 2018 Şubatında toplanan NATO Savunma Bakanları, İttifak’ın Karadeniz’deki askeri varlığını güçlendirmeye yönelik yeni bir önlem paketi hazırladı. 11-12 Temmuz’da Brüksel Zirvesi’nde, NATO’nun Karadeniz’deki askeri varlığını artırma kararı alındı. Bu kapsamda devriye ve tatbikat sayısı yükseltildi. Sea Breeze ve Sea Shield gibi isimlerle çok sayıda tatbikat planlandı. Soğuk Savaş sonrası ilk kez bir İngiliz muhribi, HMS Diamond, Karadeniz’e girdi. Romanya’ya beş bin kişilik bir NATO gücü ile gözetleme uçaklarının yerleştirilmesi kararlaştırıldı. Bulgaristan, Novo Selo’da ABD’ye yeni bir üs tahsis ederken, ABD Donanması’na ait güdümlü füze destroyerleri ile casus uçaklar da Karadeniz üzerindeki faaliyetlerini yoğunlaştırdı.
Fakat tüm bunlardan daha kışkırtıcı olan adım, 2016 yılında, ABD’nin ilk kez kendi toprakları dışında bir balistik füze sistemini (BMD) Romanya’nın güneybatısındaki Devesul’a yerleştirmesiyle atıldı. Bu sistem, ABD Donanması’nın Aegis sınıfı hava savunma kruvazörleri ile Arleigh Burke sınıfı muhriplerindeki SM-2 ve SM-3 serisi SAM (hava savunma) füzelerini barındırıyor. Söz konusu füzelerle artık hedeflenenler sadece atmosfer içindeki uçak, güdümlü mermi, cruise (seyir) füzesi ve balistik füzeler değil. Bu sistemle kıtalararası balistik füzeler (ICBM ve SLBM) de atmosfer dışında imha edilebiliyor. İran ve Rusya kaynaklı füzeleri imha için Devesul’a kurulan sistem, Rusya’nın jeopolitik kuşatılmışlığını da ileri safhaya taşımış oluyor. Ne yazık ki Malatya Kürecik’te bulunan AN/TPY-2, X Bant arama ve takip radarı da bu sistemle bağlantılı.
RUSYA TEPKİLİ
Rusya, ABD'nin Karadeniz'e daha fazla NATO gemisi gönderilmesi planına karşı çıktı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada Kremlin'in böyle bir teklifi olumsuz değerlendirdiğini söyledi. Peskov, "Bununla ne yapmak istediklerini anlamıyoruz. Kerç Boğazı ve navigasyonu ile ilgili durum iyi bilinmektedir" dedi.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Grushko ise Rus haber ajanslarına yaptığı açıklamada, planın bölgedeki askeri risklerin artmasına yol açacağını söyledi. Grushko, "Tarafımızda ek askeri ve teknik önlemlere ihtiyaç duyulursa, bunları karşılayacağız" dedi.
AMİRAL CEM GÜRDENİZ: "TÜRKİYE İZİN VERMEZ"
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Sputnik'e verdiği demeçte Türkiye'nin NATO'nun Karadeniz'deki askeri varlığının genişlemesine yeşil ışık yakmayacağını kaydetti.
ABD'nin NATO Daimi Temsilcisi Kay Bailey Hutchinson'un Rusya'ya karşı alınacak ‘önlem paketi' ile ilgili açıklamasını değerlendiren Gürdeniz, "Türkiye Karadeniz'deki barış ve istikrarı korumanın ne kadar kıymetli olduğunu iyi bilen bir devlet. Montreux Sözleşmesinin sahibi ve koruyucusu olarak Karadeniz'deki deniz güvenlik rejiminin değişimine asla izin vermez. Bunu gerek 2008 Osetya ve gerekse 2014 Kırım krizleri sırasında gördük. NATO'nun sürekli operatif kimlikle Karadeniz'de varlık göstermesine yeşil ışık yakacağını sanmıyorum" diye konuştu.
Türkiye içinde ‘mevcut küresel konjonktürü okuyamayan, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimine rağmen güçlü Atlantik bağları korumayı tercih eden ve Rusya'yı hala soğuk savaş paradigmasında düşman gören çevrelerin mevcut olduğunu söyleyen Gürdeniz, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türk-Rus dayanışma ve dostluğunun Atatürk sonrası en iyi dönemini yaşadığımız günümüzde bu çevrelerin bazen sürprizler yaratabileceğini unutmamak gerekir. Ancak Cumhuriyet Donanması, Türkiye'mizin kuruluşunda (1919-1923 döneminde Türkiye'deki bağımsızlık savaşı sırasında Sovyetler'den silah sevkiyatlarının yapıldığı) Karadeniz'deki lojistik nakliyatın ve Türk-Rus dostluğunun ne kadar önemli rol oynadığını iyi bilir ve bu ruhunu korur."
ABD'nin NATO Daimi Temsilcisi Kay Bailey Hutchinson, Washington'da 3-4 Nisan'da bir araya gelecek olan NATO dışişleri bakanlarının Rusya'nın Karadeniz'deki eylemlerine karşılık olarak bir dizi önlem kabul edeceklerini açıklamıştı. Hutchinson, ‘paketin Ukrayna gemilerine Kerç Boğazı'ndan güvenli bir geçiş garantisinin' sağlanması için havadan dahil olmak üzere keşif faaliyetlerinin arttırılmasını ve NATO ülkelerinin daha çok sayıda gemisinin Karadeniz'e girmesini öngördüğünü aktarmıştı.
tgb.gen.tr