Türkiye ile aynı dönemde Suriye’de de anayasa ve sistem tartışması yürüyor. Rusya’nın Suriye için taslak anayasa olarak gündeme getirdiği öneriler Şam’da tartışmaya açıldı. Taslak metindeki maddelerin içeriğini Aydınlık için değerlendiren Suriye Ulusal Uzlaşma Bakanlığı Müsteşarı Ahmed Munir; “Rusya’nın önerilerini değerlendiririz. Bu hepsini kabul edeceğimiz anlamına gelmez. Anayasayı Suriyeliler yazacaktır.” diyor.
‘ARAPLIK VE İSLAM’DAN VAZGEÇMEYİZ’
Rusya’nın gündeme getirdiği anayasa önerisi iki noktada ses getirdi. Suriye Arap Cumhuriyeti ifadesinden Araplık ifadesinin çıkartılması ve Kürtlere Kültürel özerklik verilmesi. Maddeler Şam’da yüksek sesle tartışılıyor. Uzlaşma Bakanlığı Müsteşarı Doktor Ahmed Munir, “Araplık ve İslam tarihimizdir. Bu ikisinden de vazgeçemeyiz” diyor : “Araplık, bu tarihimizde vardır. İslam şeriatı da Suriye’de 1400 yıldır var. Kaynağı Kuran’dadır. Bunlar gerçekliğimiz bunları benimsememiz lazım. Bu yaşadığımız kriz Suriye’nin gerçekliğini değiştiremez. Bizler halk ve ülke olarak bu iki noktaya Araplık ve İslam’a sıkı sıkıya bağlıyız”
‘RUSYA SADECE ÖNERİ YAPTI’
Suriyeli yetkili, Hammuarabi yasalarından başlayarak Mezopotamya’nın köklü bir yasa ve anayasa geleneğine sahip olduğunu hatırlattıktan sonra “Suriye anayasasını ancak Suriyeliler yazar” diye ekledi:
“Rusya, Suriye’ye bir anayasa yapmadı. Bu bir öneridir. Rusya dostumuz olan bir ülkedir. Suriye halkının çeşitli kesimleriyle temas kurarak önerileri topladı, bir anayasa taslağı olarak sundu. Rusya’nın sunduğu önerideki bazı bölümler bütün Suriye halkını temsil etmiyor. Bütünüyle Suriye halkının yaşadığı gerçekliği yansıtmıyor. Rusya’nın sunduğu anayasa projesini göz önünde bulundururuz. Madde içeriklerini değerlendiririz. Önemli fikirler varsa bunları alırız. Anayasanın son haline, toplumsal sözleşmeye ancak ve ancak Suriye’nin çocukları, Suriye halkı karar verir.”
“KÜRTÇE’NİN ÜNİVERSİTESİ YOK”
Kürtlere Kültürel Otonomi maddesini de değerlendiren Suriyeli yetkili, Kürtçe’nin yetersiz bir dil olduğunu savundu. Ahmed Münir, “Kürtçe sadece konuşma dilidir. Kürtçe’nin üniversitesi yok.” değerlendirmesinde bulunarak şu ifadelere yer verdi:
“Suriye hükümeti Kürtlerin Kürtçe konuşmasını yasaklamadı. Rahat bir şekilde örf ve adetlerini yaşayabilir, uygulayabilirler. Kürtlere ‘Arapça mı okumak istiyorsunuz yoksa Kürtçe mi ?’ diye seçenek sunulduğu zaman Arapça’yı seçiyorlar. Çünkü Kürtçe dili sadece günlük konuşmada kullanılıyor. Üniversitesi olmayan bir dil. Ancak Arapça dili dünyada geçerliliği olan bir dildir.”