Şakir Zümre, hafızalara ömrünün son döneminde ürettiği sobalarıyla kazınmış olsa da vatanseverliği ve savunma sanayimize sunmuş olduğu katkılarla tarihimizde önemli bir yere sahiptir. Gelin ölüm yıl dönümünde bu büyük vatanseveri yakından tanıyalım.
1885'te o dönem Osmanlı toprağı olan Bulgaristan'ın Varna şehrinde dünyaya gelen Şakir Zümre, daha sonra bağımsız bir devlet olan Bulgar meclisinde Türk azınlığı temsil eden 17 Türk milletvekilinden birisi olmuştur.
İstiklal Savaşına Olan Katkıları
➡️ 1913 yılında, o sırada Sofya'da Yarbay rütbesi ile askeri ataşelik görevinde bulunan Mustafa Kemal ile tanışan Şakir Zümre, Mustafa Kemal'le yaptığı görüşmelerde vatanın durumunu ve istikbalini konuşmuştur. Aynı zamanda Şakir Zümre, Kuruluş Savaşı boyunca da çok önemli görevler üstlenecek olan Mareşal Fevzi Çakmak'ın yakın akrabasıdır. 1. Dünya Savaşı sırasında Mustafa Kemal'le yaptığı görüşmeler doğrultusunda Bulgaristan’ın Osmanlı'nın yanında savaşa girmesi için büyük katkılar sunmuştur.
➡️ Kurtuluş Savaşı'nın başladığı dönemlerde Şakir Zümre, Bulgaristan'da bulunmaktaydı. Türk Ordusu'nun askeri mühimmat eksikliğini tespit etmiş ve ileride İstiklal Madalyasını almasına vesile olacak müdahalelerde bulunmuştur. Bulgaristan'da kurduğu fabrikasından Türk Ordusu'nun ihtiyacının büyük çoğunluğunu karşılayacak kadar silah ve bomba göndermiş ve bunun yanında da Türk Savunma Sanayiinde değerlendirilmek üzere teknisyenler ve ustalar da göndermiştir.
➡️ Nitekim Kurtuluş Savaşı büyük bir zafer ile sonuçlanmıştır ve Atatürk bu zaferde büyük payı olan arkadaşı Şakir Zümre'yi Türkiye'ye davet etmiştir. Bu davette Atatürk'ün de tavsiyesi üzerine Türkiye'nin ilk özel savunma sanayi teşebbüsü olan Türk Sanayii Harbiye ve Madeniye Fabrikası'nı kurmuştur.
Türk Kara Kuvvetleri'nin ihtiyacı olan silah ve cephaneler, eğitim bombaları, işaret ve aydınlatma fişekleri, fişeklemeye yarayan silahlar gibi sayısız silahlar bu fabrikadan karşılanmaktadır. Yine Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçaklarının kullandığı ilk bombalar tamamen Türk malıdır ve ilk Türk denizaltı su bombaları Şakir Zümre tarafından üretilmiştir.
➡️ Fabrika zamanla Türk Ordusu'nun ihtiyaçlarını karşılamanın da ötesine geçmiştir. Bulgaristan, Polonya, Mısır ve Yunanistan'dan sipariş alınmıştır. Yunanistan ile yapılan 1,5 milyon TL'lik anlaşma dünyada çok ses getirmiştir. Türk basınında da “Harp Sanayiimizin Büyük Bir Zaferi" manşetiyle yerini almıştır. O dönem 100, 300 ve 500 kiloluk bombalar üreten Şakir Zümre Türk Savunma Sanayisini daha ileri taşımak için 1000 kiloluk bomba üretmek için proje geliştirmiş ve başarılı olmuştur. O dönem benzeri olmayan bu bombalar sayesinde Türkiye diğer ülkelerin önüne geçmiştir.
➡️1945'te Küçük Amerika sürecinin başlamasıyla birlikte, ABD, Türkiye’de yerli üretimi bitirme hamlelerine girişmiş ve elinde kalan eski silahları "Marshall Yardımı" kapsamında Türkiye'ye vermişti. ABD’nin bu sistemli planıyla birlikte Türkiye'de dışa bağımlılık artmıştı. Şakir Zümre bu süreçte “Ülkemizde uçak ve denizaltı bombaları üreten tek fabrika benimdi. Siz onu kapatarak bizi silah ve mühimmat konusunda Amerika’ya muhtaç ettiniz.” diyerek yaşanan süreci özetlemiştir. Bir dönemin efsanesi zorla içine itildiği ekonomik zorluktan çıkışı tarım paletleri ve pik malzemeleri üretiminde bulmuştu. Önüne çıkan bunca engele rağmen, özel üretilen ilk beş beygirli motor yine bu fabrikanın eseridir. Silah üretemese de tarım aleti ve soba üreterek Türk sanayisine katkı sunabilmek için fabrikasında çalışmaya devam etmiştir.
Şakir Zümre, 16 Haziran 1966 tarihinde vefat etmiş ve fabrikası da onun ölümünden 4 yıl sonra kapanmıştır.
Türk Gençliğinin Görevi
Türk gençliği olarak, Şakir Zümre'nin başarı dolu hayatından çıkaracağımız çok önemli dersler bulunmakta. Şakir Zümre eğitimini yurtdışında görmüş ve inandığı şeyler uğruna savaşmak için vatanına geri dönmüştür. Yerli üretim için fabrikasında çalışmış ve çalıştırmıştır. Bu yaşam öyküsünde asla gözden kaçırmamamız gereken şey bu efsane fabrikanın kapanmasına neden olan temel unsurdur; “Türkiye Küçük Amerika” sürecine girdikten sonra üretimden kopmuş ve Şakir Zümre gibi vatanı için çalışan sanayicilerimizin önünü tıkamıştır. Bugün savunma sanayimiz yerli imkanlarla yeniden ayağa kalkmış ve üretim faaliyeti içerisine girmiştir. Şakir Zümrelerin zorunlu olarak yarım bıraktıkları hayalleri bugünün mühendisleri tarafından gerçekleştiriliyor. Türk gençliği olarak Tük sanayisine büyük katkılar sunan Şakir Zümre'yi tekrar saygıyla anıyor ve Türkiye’nin başka devletlerin güdümüne girerek yeniden üretimden koparılmasına izin vermeyeceğimizi ilan ediyoruz.