Türkiye’nin eski Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı, Rusya’nın, Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyesi olmasına sessiz kalmayacağını söyledi. Akıncı, Ukrayna krizinin Türkiye-Rusya ilişkilerini bozmayacağını belirtti. Akıncı, bugünkü ortamda Montrö tartışmalarının yanlış olduğunu söyledi.
“Rusya uzmanı” olarak tanınan Türkiye’nin eski Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı Rusya-Ukrayna arasında yaşanan gerilimi Aydınlık’a değerlendirdi. Akıncı, “Rusya iki devletin kendine rakip olmasını hazmedemez, kabul etmez. Bunlardan biri Gürcistan, diğeri Ukrayna. NATO’nun Ukrayna ve Gürcistan’ı NATO’ya alma girişimi Rusya’yı endişelendirdi. Bunu engellemek için hemen harekete geçti” dedi.
Rusya’nın tepkisi nedeniyle Ukrayna’nın NATO’ya alınmasının zor olduğunu vurgulayan Akıncı, şöyle konuştu: “Gorbaçov döneminde Doğu Avrupa ülkelerinin serbest bırakılması karşılığında Rusya’ya verilen sözler var. Zaten Gorbaçov da zaman zaman bunu hatırlatıyor. Rusya Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO’ya alınmasına göz yummaz. Bu tartışmaların başlaması sonrasında iki ülkede yaşananlar da bunun göstergesidir. Ukrayna da Gürcistan da topraklarının bir bölümünü kaybetti.”
‘BÜYÜK BİR SAVAŞ ÇIKMAZ’
Akıncı, “ABD ve NATO Ukrayna’yı kışkırtıyor, Rusya ile Ukrayna arasında bir savaş çıkar mı?” sorusunu da şöyle yanıtladı:
“Ben Rusya ve Ukrayna arasında doğrudan bir savaş çıkacağını, Amerika’nın da böyle bir çatışmaya doğrudan taraf olacağını sanmıyorum. Böyle bir savaş bölgede çok ciddi sorunlara yol açar. Bu nedenle herkesin bundan uzak duracağını tahmin ediyorum. Ukrayna’nın toprak bütünlüğü için en önemli şey Ukrayna’nın tarafsızlığıdır. Yaşadığımız olaylar 17 milyon kilometrekare toprağı olan Rusya’nın Karadeniz’de 430 kilometre sahaya sıkışmasından kaynaklanıyor. Daha önce Ukrayna’daki limanları ve üsleri kiralıyordu. Bu şekilde idare ediyordu. Ama işin içine NATO girince durum değişti.”
RUSYA-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ
Akıncı Ukrayna’da yaşanan gerilimin Türkiye-Rusya ilişkilerine etkisi ile ilgili olarak da şöyle konuştu: “İki taraf da Ukrayna konusundaki pozisyonunu açıkça ortaya koydu. Başka konularda olduğu gibi Ukrayna konusunda da farklılıkları var. Bu durum Türkiye-Rusya ilişkilerini bozmaz. Derin bir krize de yol açmaz. Türkiye ve Rusya birbirinden vazgeçemiyor.”
PUTİN’İN DURUMU
Halil Akıncı Ukrayna’daki gelişmelerin Putin’in durumuna etkisini de şöyle değerlendirdi:
“Kamuoyu araştırmalarına göre Rusya’da Putin’in desteği azalıyordu. Kırım olayından sonra yükseldi. Batıda yüzde 50 destek iyi bir destektir. Ama Rusya’da Putin’in desteği çok daha yukarılarda. Ülkede bazı protestolar oluyor. Ama bunlar ciddi değil. Rusya’da Komünist Parti militanları sokağa çıkmadıktan sonra Putin için sorun yoktur. Komünistler de epeyce yaşlandılar. Dolayısıyla Putin’in iktidarı için bir sorun gözükmüyor.”
‘MONTRÖ TARTIŞMASI YANLIŞ’
Halil Akıncı son dönemlerde sıkça gündeme getirilen Montrö tartışmaları ile ilgili olarak da şunları söyledi:
“Birileri sürekli bu konuyu gündeme getirmeye çalışıyor. Bölgemizde ve Karadeniz’de gerilim yüksek. Herkesin ayrı ayrı hesapları var. Bu koşullarda Montrö tartışması yanlış. Montro’nün imzalandığı 1936 yılından beri Karadeniz’de istikrar bozulmadı. 2. Dünya Savaşı sırasında bile bir sorun yaşanmadı. Bu istikrar korunmalı. Türkiye’nin çıkarı da budur. Dış politika içe dönük değil dışa dönük yapılmalı.”
Akıncı Türkiye’yi ziyaret eden Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile Erdoğan görüşmesi sonrasında yapılan açıklamayı şu sözlerle yorumladı: “Türkiye daha önceki pozisyonunu koruyor. Yapılan açıklamayı da bu çerçevede değerlendiriyorum.
'KARADENİZ’DE ÇATIŞMA HERKESİN ZARARINA'
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, sosyal medyadan yaptığı açıklamada "Karadeniz’de ve bölgede yaşanacak her tür gerilim ve çatışma herkesin zararınadır" ifadelerini kullandı.
İbrahim Kalın, Rusya ve Ukrayna arasındaki Donbass krizi üzerine Twitter'dan açıklama yaptı. Kalın, şunları söyledi:
"Türkiye, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve Kırım Tatarlarının haklarını savunmakta ve Rusya ile Ukrayna arasındaki sorunların müzakere yoluyla çözülmesini desteklemektedir. Karadeniz’de ve bölgede yaşanacak her tür gerilim ve çatışma herkesin zararınadır."
'HİÇ KİMSE UKRAYNA İLE SAVAŞ İSTEMİYOR'
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rossiya 1 televizyonuna konuştu.
Hiç kimsenin Ukrayna ile savaş yolunda ilerlemek istemediğini söyleyen Peskov, "Elbette ki hiç kimse savaşa doğru ilerlemeyecek ve hiç kimse böyle bir savaş olasılığını kabul etmiyor" diye konuştu.
Sözcü ayrıca ‘Ukrayna'da iç savaş olasılığını' da hiç kimsenin kabul etmediğinin altını çizdi.Rusya’nın hiçbir zaman Donbass’taki çatışmanın tarafı olmadığını belirten Peskov, ancak Moskova’nın bölgede yaşayan Rusça konuşan halkın akıbetine kayıtsız kalmayacağını ifade etti: "Rusya bu çatışmaya hiçbir zaman taraf olmadı. Ancak Rusya her zaman ülkenin güneydoğusunda yaşayan Rusça konuşanların akıbetine kayıtsız kalmayacağını ifade etmiştir."
'KİEV, DONBASS'A SALDIRMAYI PLANLAMIYOR'
Ukrayna Devlet Başkanlığı Sözcüsü Yuliya Mendel, Kiev'in planlarında Donbass'a saldırı düzenlenmesi bulunmadığını söyledi.
Basın toplantısında konuşan Mendel, "Ukrayna, Donbass'a saldırmayı planlamıyor. Zira Ukrayna, kendi topraklarına saldırmaz ve kendi vatandaşlarıyla çarpışamaz" dedi.
Kiev'de sadece müzakerelerin barışın yolunu açacağına dair 'kesin bir inancın' hakim olduğunu kaydeden Mendel, "Tam da bu nedenden dolayı Normandiya formatındaki müzakereleri organize etmeye çalışıyoruz ve tüm olası diplomatik yöntemleri kullanarak barışa doğru ilerleyeceğiz" ifadelerini kullandı.
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Ruslan Homçak da ülkesinin Donbass'ta saldırı hazırlığı içinde olduğuna dair söylemlerin gerçek olmadığını, sivil ve askeri can kayıplarına yol açacağı için Donbass'ı güç yoluyla özgürleştirmenin kendileri için kabul edilemez olduğunu belirtmişti.
İSMET ÖZÇELİK / AYDINLIK