Türkiye’yi Rus S-400 hava savunma sistemi aldığı bahanesiyle F-35 savaş uçağı programındaki ortaklıktan çıkaran ABD’de F-35 üretimi durduruldu. Bloomberg’in haberine göre ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Lockeed Martin’in ana yükleniciliğinde geliştirilen beşinci nesil savaş uçağı F-35’lerin “tam oranlı seri üretim programını” süresiz olarak erteledi. 398 milyar dolar değerindeki programda yapılan ertelemenin nedeninin ise F-35’in 2017 yılından beri sürekli ertelenen muharebe testlerine halen ne zaman hazır olacağı yönündeki belirsizlik olduğu iddia edildi. Pentagon Satın Alma ve Sürdürme Müsteşarı Sözcüsü Jessica Maxwell, konuyla ilgili yaptığı açıklamada “teknik sorunlar ve Kovid-19 salgınının” testlerin yürütüleceği simülasyon tesisinin hazırlanmasını geciktirdiğini” söyledi. Maxwell, üretimin yeniden başlama tarihinin “bağımsız bir teknik incelemeye dayalı” olacağını ifade etti.
800’DEN FAZLA HATA TESPİT EDİLDİ
Halihazırda “düşük hızlı seri üretim (LRIP)” şeklinde üretilen F-35’lerin 600’den fazlası teslim edilmiş olsa da 2017’den beri yaşanan ertelemeler, uçağın bilinen teknik sorunları ve yaptığı kazalar akla gelince, “ABD, F-35’in fişini mi çekiyor” yorumlarına neden oldu. İlk uçuşunu 2006’da yapan ve 2015’te operasyonel olarak kullanılmaya başlayan uçağın oksijen sisteminde ve motorunda arızalar olduğu medyaya yansımıştı. Geçtiğimiz Şubat ayında ise ABD F-35 Program Ofisi’nin hazırladığı rapor, uçakta 883 tasarı hatası tespit edildiğini ortaya koymuştu. F-35’lerin karıştığı kazalar da uçaklardaki hatalara dikkat çekiyor. Mayıs 2020’de ABD’nin Eglin Hava Üssü’nde eğitim uçuşu sırasında düşen F-35 ile ilgili soruşturmada uçağın ana ekran ve kask göstergelerinin uyumunda, hız kontrolünde ve oksijen sistemindeki hatalardan dolayı düştüğü tespit edilmişti.
ÇİN VE RUS SİSTEMLERİNE KARŞI ETKİSİZ
Öte yandan, en önemli özelliklerinden biri “görünmezlik” olan hayalet uçak F-35’lerin daha zorlu Rus ve Çin hava savunma sistemleri ve uçakları karşısında da etkinliğini henüz kanıtlayamamış olması dikkat çekiyor. Rusya ve Çin’in ürettiği hava savunma sistemlerinin F-35 savaş uçaklarının radar izlerini tespit edebildiği belirtiliyor. Çin’in, geçtiğimiz Kasım ayında F-35’lerin çok önemli bilgisayar yazılımlarını ele geçirdiğinin ortaya çıkmasının da üretimin “süresiz” olarak ertelenmesinde etkin olduğu değerlendiriliyor. Lockheed Martin firmasının ya da alt iş üstlenicisinden kaynaklı hata nedeniyle yaşanan sızıntıda savaş uçağının tüm bilgileri bilgisayar korsanlarının eline geçmişti ve sızıntının boyutu belirlenememişti.
tgb.gen.tr