Türkiye, Rusya, Çin ile İran'ın da aralarında bulunduğu Asya'daki 13 ülkenin devlet ve hükümet başkanı, bölgedeki işbirliği ve güveni artırmak için Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de buluşacak.
GÖZLEMCİ ÜLKE VE KURULUŞLAR
Ev sahibi Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Bahreyn, Vietnam, Mısır, İsrail, Hindistan, Ürdün, Irak, Katar, Kamboçya, Güney Kore, Moğolistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Pakistan, Filistin, Tayland, Belarus, Endonezya, ABD, Filipinler, Malezya, Ukrayna ve Japonya'dan üst düzey yöneticileri de ağırlayacak. Toplantıda Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) gibi kuruluşların temsilcileri de hazır bulunacak.
DUŞANBE BİLDİRİSİ YAYIMLANACAK
Duşanbe Zirvesi'nin teması "Daha güvenli ve daha müreffeh bölgenin ortak vizyonu" olarak belirlendi. Asya kıtasında işbirliği ve güveni artıracak tedbirlerin ele alınacağı toplantıda, bölgesel ve uluslararası güncel konular da değerlendirilecek. Zirvenin ardından "Duşanbe Bildirisi" kabul edilecek.
AVRASYA MERKEZLİ PROJELER GÜNDEMDE
Uzmanlar, ABD'nin daha çok Asya ülkelerini yaptırım kapsamına aldığı ve bu ülkelere yoğun tehditlerde bulunduğu bir dönemde yapılan zirvenin farklı anlamlar taşıdığına dikkati çekiyor.
Rusya Uzak Doğu Federal Üniversitesi Rusya-Asya İlişkileri Uzmanı Artyom Lukin, zirvenin “Avrasyacılığa” yönelik bir başka "bildrge" özelliği taşıdığını belirtti. Yükselen Avrasyacılığın temelini, sekiz üyeli Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) oluşturduğunu anlatan Lukin, “Ancak 27 üyeli Asya'da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı da Avrasya nezdindeki işbirliğinin ve ortak çıkarların ele alındığı önemli ve ŞİÖ’den daha geniş kapsamlı bir forum” dedi. ABD, Avrupa Birliği ve Japonya’nın AİGK'ye üye olmadığını anımsatan Lukin, “Aynı zamanda İran, İsrail, Hindistan ve Pakistan gibi birbirine muhalif tarafları bünyesinde bulunduruyor. AİGK'nin temel önemi, başta Çin'in 'Kuşak ve Yol' projesi olmak üzere Avrasya merkezli girişimlerin meşrulaştırılmasına yardımcı olabileceğidir” değerlendirmesinde bulundu.
AİGK'NİN TARİHÇESİ
AİGK süreci 1992 yılında başladı ve 2002 yılındaki ilk zirveye kadar Kazakistan'ın koordinatörlüğünde gelişti. İlk 8 yıl Kazakistan'ın başkanlığını yaptığı örgütün 2002 ve 2006 yıllarındaki zirveleri Almatı'da düzenlendi. Örgütün 2010 yılındaki zirvesi İstanbul'da yapıldı ve Türkiye dönem başkanlığını devraldı. Geçen yıl Şanghay'da düzenlenen toplantıdan itibaren dönem başkanlığını Tacikistan yürütüyor. Ekonomik, çevre ve insani, askeri ve siyasi alanlarda, yeni zorluklar ve tehditlere karşı güven artırıcı önlemlerin uygulanması için ortak mekanizmaların gelişimine yardımcı olmayı amaçlayan 27 üye bulunuyor. Sekiz ülke ile 5 uluslararası örgüt de gözlemci statüsünde yer alıyor.
tgb.gen.tr